tu i tam
  • święta
    23.04.2007
    23.04.2007
    Droga Redakcjo, wiem, że poprawne zapisy to święta Bożego Narodzenia i święta Wielkiejnocy (święto nie jest częścią nazwy własnej). Dlaczego jednak w słowniku ortograficznym online jest zapis Święto Przemienienia Pańskiego?
    Czy nie byłoby lepiej zapisać święto małą literą (jako wyraz niewchodzący w skład nazwy własnej)? A jak odróżnić, czy wyraz jest, czy nie jest częścią takiej nazwy? Dziękuję.
  • tak czy owak
    27.06.2012
    27.06.2012
    Chciałbym zapytać o interpunkcję bliskoznacznych zestawień typu: w każdym razie, bądź co bądź, tak czy inaczej, tak czy siak, tak czy owak. Przeszukanie poradnianego archiwum np. pod kątem słowa owak, najczęściej używanego przez prof. Mirosława Bańkę, wykazuje, że interpunkcja tej ostatniej konstrukcji jest dość niejednolita. Czy można tu mówić o jakichś tendencjach do wydzielania bądź niewydzielania przecinkami (przecinkiem), np. w zależności od pozycji w zdaniu?
  • temperatura
    8.02.2008
    8.02.2008
    W prognozach pogody podawanych w TV „pogodynki” chyba wszystkich stacji mówią: temperatury w Polsce lub Jutro temperatury będą zróżnicowane itp. Wg mnie jest to błąd, gdyż temperatura występuje jedynie w liczbie pojedynczej, posiada natomiast różne wartości. Czy mam rację?
    Kazimierz Zbyszewski
  • wchodzić, wjeżdżać, schodzić, zjeżdżać
    22.03.2017
    22.03.2017
    Szanowni Państwo,
    mam pewną uwagę odnośnie do porady nt. pleonazmów. Otóż autorka pisze:

    Nie wszystkie jednak konstrukcje redundantne są błędne – nie uznalibyśmy na przykład za niepoprawne zdań: Zszedł schodami na dół czy Wjechał windą na górę (a przecież nie można zjechać schodami do góry czy zejść windą na dół – schodzi się zawsze schodami, na dół, a wjeżdża się tylko windą, i tylko do góry.


    Zgadzając się co do meritum – wymienione konstrukcje są prawidłowe – pozwolę sobie zakwestionować ich pleonastyczny charakter. Przynajmniej w niektórych kontekstach.
    • Schodami jak najbardziej można zjechać. Czasem nie trzeba nawet dodawać, że chodzi o schody ruchome (którymi skądinąd można także zejść, jeśli chwilowo nie działają).
    • Można zbiegać po schodach i jest to zdecydowanie coś innego niż schodzić.
    • Schodzić i wchodzić można po trapie, po drabinie, po zboczu itp. Miewa to znaczenia dla odmalowania sytuacji przed oczyma wyobraźni odbiorcy. Np. dziecko wbiegło na szczyt pagórka po zboczu, a jego opiekun spokojnie wszedł po prowadzących tam schodach.
    • Określenie na dół oznacza w tym przypadku najniższe piętro (poziom), a zatem sprecyzowanie, że schodzi się na dół wyklucza pewne możliwości, np. zejście z 3. piętra na 2. lub na półpiętro.
    Z serdecznymi pozdrowieniami
    A.
  • wielko- czy wielonakładowy?
    6.01.2011
    6.01.2011
    W Wielkim słowniku ortograficznym PWN pod red. E. Polańskiego są wyrazy wielkonakładowy, wielonakładowy i wielonakładówka (nie ma natomiast wielkonakładówki). Przymiotnik z cząstką wielko- jest zrozumiały i potwierdzony w Uniwersalnym słowniku języka polskiego pod red. S. Dubisza (PWN). Co oznaczają pozostałe dwa wyrazy, te z cząstką wielo-? Gazeta o wielkim nakładzie to będzie wielo- czy raczej wielkonakładówka?
  • w miarę jak
    9.12.2011
    9.12.2011
    Witam,
    proszę o informację, gdzie w zdaniu: „Kolejarze muszą zamykać tunele w miarę jak posuwają się prace na dworcu głównym” powinien być prawidłowo postawiony przecinek? A może w tym przykładzie nie powinno go być mimio że są dwa orzeczenia?
    Pozdrawiam serdecznie
    Grażyna K.
  • zapis nazw z alfabetów niełacińskich

    27.03.2006
    27.03.2006

    1. Jak powinno się pisać imię i nazwisko rosyjskiego łyżwiarza startującego w barwach Polski: Dmitri/Dmitrij/Dimitrij/DymitrijKhromin/Chromin?

    2. Być może wiecie Państwo, jak wygląda od strony praktycznej nadawanie polskiego obywatelstwa osobie pochodzącej z kraju posługującego się innym alfabetem. Czy respektowane są zasady opisane tu https://sjp.pwn.pl/zasady/X-Transliteracja-i-transkrypcja-slowianskich-alfabetow-cyrylickich;629693.html, czy też wszystko zależy od urzędnika?

  • Zasada konwencjonalna w pisowni spójników z cząstką -by

    10.01.2024
    10.01.2024

    Szanowni Państwo, mam kolejne pytanie. Za poprzednie odpowiedzi bardzo dziękuję. Proszę mi powiedzieć, czy nie można byłoby zamienić pisowni łącznej boby, toby itd. na zapis rozłączny? To boby, toby wygląda dziwacznie, wręcz śmiesznie. Rozumiem, że nie dałoby się zmienić zapisu słowa rzeka na żeka, bo jest to umotywowane historycznie, ale boby, toby nie da się chyba obronić tradycją i historią języka. Z uszanowaniem Mirek

  • Ziemia Lubuska
    17.09.2002
    17.09.2002
    W Nowym słowniku ortograficznym PWN (1997) pod hasłem ziemia wśród przykładów umieszczono: ziemia lubuska (małymi literami). Słownik poprawnej polszczyzny PWN (1997) pod tymże hasłem podaje przykłady: ziemia krakowska itp., ale: Ziemia Lubuska. Na naszym terenie jest to sprawa dość ważna, bo brak zgody co do pisowni prowadzi do tego, że piszemy raz tak, raz tak. Nie jest pewne, czy chodzi tu o nazwę historyczną (historyczny gród Lubusz leży w Niemczech i tamże ewentualna Ziemia Lubuska), czy administracyjną, oznaczającą teren województwa zielonogórskiego, a obecnie lubuskiego (od początku swego istnienia granice tego województwa zmieniały się wielokrotnie). Niektórzy próbują uniknąć tego problemu, używając nazwy „środkowe / Środkowe Nadodrze”, ale i ta nazwa jest nieostra, a przy tym natychmiast znowu jest problem z pisownią.
    Bardzo proszę o pomoc.
    Przepraszam, ostatnio co chwila zwracam się o pomoc i być może strasznie zabieram czas; to dlatego, że dopiero niedawno „odkryłam” istnienie takiej poradni i pozbywam się wszystkich nagromadzonych wątpliwości, których dotychczas nie było sposobu rozwiać.
    Pozdrowienia.
  • Blisko
    4.11.2019
    4.11.2019
    Będę bardzo wdzięczna za odpowiedź na pytanie, jak poprawnie napisać:
    Blisko piętnastu lat czy Blisko piętnaście lat? W Google spotykała zarówno pierwszą, jak i drugą wersję.
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego